Jaarlijks krijgt ongeveer 1 op de 5 mensen te maken met een depressie. Voor sommigen geldt zelfs dat de depressie chronisch is. Depressie staat in de top 5 van grootste veroorzakers van ziekteverzuim. Depressie komt niet alleen op zichzelf voor, maar wordt ook vaak gezien als bijkomende aandoening bij een andere ziekte of aandoening, zoals een angststoornis.
Met dit artikel willen wij u informeren over (chronische) depressie. We schetsen de werkwijzen van het UWV en de rechtbank in het kader van depressie. Na het lezen van dit artikel is voor u duidelijk waarmee u rekening moet houden als het gaat om (chronische) depressie en arbeidsongeschiktheid.
Wat is (chronische) depressie?
Een depressie is eigenlijk een aanhoudend aanwezige sombere stemming die langer dan twee weken aanhoudt en niet vanzelf weggaat. Een depressie kan verschillen in ernst, maar de kenmerken van een depressie nemen toe naarmate deze langer duurt. Als iemand minstens 2 jaar depressief is, wordt gesproken van een chronische depressie. Een depressie is daarnaast wat anders dan een “dip”, zoals de welbekende “winterdip”. Om van een depressie te kunnen spreken is er (o.a.) sprake van:
- Somberheid/neerslachtigheid
- Minder levensplezier
- Minder of juist meer eten
- Slapeloosheid
- Vermoeidheid
- Concentratieproblemen
- Zelfmoordgedachten
Een depressie heeft een oorzaak. Die kan gelegen zijn in bijvoorbeeld verlies van een dierbare, erfelijke aanleg, een negatieve ervaring in de jeugd of hormonale ontregeling. Als u bovenstaande klachten ervaart is het belangrijk contact op te nemen met uw huisarts!
Er kunnen ook lichamelijke klachten worden ervaren bij een depressie, denk hierbij aan: geen energie, een droge mond, hoofdpijn, druk op de borst, hartkloppingen en duizeligheid. Er zijn ook dingen die kunnen spelen in het leven waardoor wordt gedacht aan een depressie, maar waarbij het eigenlijk om iets anders gaat. Een burn-out of overspannenheid hebben doorgaans een andere oorzaak, met name werk-gerelateerd. Ook een rouw-reactie hoeft niet per definitie te beteken dat er sprake is van een depressie. De klachten lijken wel op een depressie, maar meestal wordt in dat geval alleen van depressie gesproken als de rouw-reactie voortduurt of ernstige vormen aanneemt.
Een depressie kan ziekteverzuim veroorzaken en uiteindelijk ook arbeidsongeschiktheid. Bij een depressie is er sprake van psychische klachten die het voor u onmogelijk kunnen maken om te werken. U kunt bij uitval wegens depressie wellicht aanspraak maken op een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Het UWV beoordeelt uw psychische klachten door de depressie en stelt daarbij een arbeidsongeschiktheidspercentage vast. Daartoe maakt het UWV gebruik van een verzekeringsarts en een arbeidsdeskundige.
De beoordeling door het UWV
Het UWV beoordeelt het arbeidsongeschiktheidspercentage. Als u 35% of meer arbeidsongeschikt bent, kunt u een arbeidsongeschiktheidsuitkering krijgen. Als u minder dan 35% arbeidsongeschikt bent zult u toch in uw inkomen moeten voorzien door te werken of door middel van bijvoorbeeld een bijstandsuitkering. Een baan vinden kan echter lastig zijn met een depressie, nog daargelaten dat u misschien helemaal niet meer kunt werken. Het kan zijn dat dat laatste niet tot uitdrukking komt in de beoordeling van het UWV.
In 2013 deed een verzekeringsarts, dr. B. Cornelius, een promotieonderzoek naar WIA-aanvragers met een psychische aandoening, zoals depressie. Enige tijd geleden alweer, maar toch nog actueel. Psychische klachten blijven volgens Cornelius namelijk vaak onopgemerkt, omdat mensen zich ervoor schamen of hopen dat het vanzelf weggaat. Voor verzekeringsartsen ligt hier een belangrijke taak. Zij moeten bij een keuring opmerken of iemand psychische klachten heeft. Als die niet worden opgemerkt, kan het zijn dat de belastbaarheid in arbeid verkeerd wordt beoordeeld. Daardoor kan het zijn dat iemand meer arbeidsongeschikt is dan aangenomen door het UWV.
In 2018 heeft de Inspectie SZW geconcludeerd dat er weinig specifieke aandacht was om de beoordeling van uitkeringsaanvragen vanwege psychische problematiek te verbeteren. De Inspectie constateerde dat verzekeringsartsen en arbeidsdeskundigen bij de beoordeling weinig aandacht hebben voor psychische problematiek. Dit is opvallend, aangezien psychische problematiek een groot aandeel vertegenwoordigt in de arbeidsongeschiktheidsbeoordelingen. Het UWV heeft destijds toegezegd dat zij aan de hand van het Inspectierapport zullen kijken of hun werkwijze voor mensen met psychische problematiek kan worden verbeterd. Helaas is onduidelijk in hoeverre hier iets mee is gedaan door het UWV.
De Nederlandse Vereniging voor Verzekeringsgeneeskunde (NVVG) ontwikkelt richtlijnen die de verzekeringsarts kan toepassen bij een medische beoordeling. Voor depressie is er ook een richtlijn, die is gepubliceerd op de website van NVVG.
Uit het rapport van de verzekeringsarts blijkt vaak niet of de toepasselijke richtlijn is toegepast. Er staat echter waardevolle informatie in over de beoordeling van de aandoening of ziekte. Ook staan de mogelijke beperkingen in arbeid genoemd in de richtlijn. Als wij uit het medisch rapport niet kunnen opmaken of de richtlijn is toegepast, zullen we op de richtlijn wijzen in bezwaar. Ook geven we aan met welke aspecten uit de richtlijn rekening moet worden gehouden in de specifieke situatie van een cliënt.
De beoordeling door de rechtbank
De rechtbank krijgt uw zaak onder ogen als het UWV op uw bezwaar heeft beslist. Helaas pakt bezwaar niet altijd positief uit en dan kan het nodig zijn de zaak voor te leggen aan de rechter. De rechter zal natuurlijk de stukken in uw dossier bekijken. Het gaat dan onder andere om het medische rapport, de rapportage van de arbeidsdeskundige en de genomen besluiten.
In het beroepschrift dat namens u wordt gemaakt en ingediend bij de rechtbank, wordt de rechtbank uitgelegd waarom het UWV een ander besluit had moeten nemen. In alle gevallen is het raadzaam uw zaak sterker te maken met een second opinion door deskundigen, een zogenoemde arbeidsmedische expertise. Een expertiserapport kan de rechter doen twijfelen aan de conclusies van de verzekeringsarts en de arbeidsdeskundige van het UWV.
Als de rechtbank geen (nieuwe, medische) informatie ziet, zal zij geneigd zijn de verzekeringsarts en arbeidsdeskundige van het UWV te volgen in hun conclusies. De rechtbank is zelf natuurlijk geen deskundige op medisch of arbeidsdeskundig vlak en zal daarom, als het onderzoek zorgvuldig is, niet aan de eindoordelen van het UWV komen. Door zelf een deskundige naar uw situatie te laten kijken, kunt u de rechter aan het twijfelen brengen. De rechter kan vervolgens zelf, of op uw verzoek, een andere deskundige naar de rapporten van het UWV en uw eigen deskundigenrapport laten kijken. Door middel van een deskundige kan de rechtbank zich laten voorlichten over hoe het nu medisch en arbeidskundig gezien zit.
Een goed adres voor het laten uitvoeren van een arbeidsmedische expertise is het Expertise Instituut te Apeldoorn. Onze gespecialiseerde advocaten werken samen met het Expertise Instituut in Apeldoorn. Om uw beroep extra kracht bij te zetten, is het mogelijk een herkeuring te laten verrichten bij het Expertise Instituut. Vaak kunt u bij uw gemeente bijzondere bijstand aanvragen voor de kosten van deze second opinion.
Daarnaast kunt u zelf kijken of er nog medische informatie is van uw huisarts, behandelaar of specialist. Is er een arts die kan verklaren dat u op de datum van beoordeling door het UWV (datum in geding) bijvoorbeeld een bepaalde aandoening of ziekte had, die het UWV over het hoofd heeft gezien? Dan kan het echt lonen dit aan de rechtbank te overhandigen. Met uw medische informatie wordt door de rechtbank overigens heel zorgvuldig omgegaan.
Na het bestuderen van de stukken, het horen tijdens de zitting, eventueel het aanwijzen van een deskundige en het lezen van het deskundigenrapport, zal de rechtbank oordelen of uw beroep gegrond of ongegrond is. Bij gegrond geeft de rechtbank u gelijk. Het kan zijn dat het UWV dan nog een nieuw besluit moet nemen waarbij dan de uitspraak van de rechtbank wordt meegenomen of dat de rechtbank zelf vaststelt wat de gewenste uitkomst is.
Tot slot
In een notendop is weergegeven hoe de rechtbank een zaak over arbeidsongeschiktheid beoordeelt. Dat verzekeringsartsen een psychische aandoening als depressie wel eens over het hoofd zien, is gebleken uit onderzoek. Door u te informeren over de beoordeling van het UWV en de rechtbank, staat u hopelijk wat sterker in uw zaak tegen het UWV. Neem echter gerust contact op als u liever een steuntje in de rug krijgt van een van onze gespecialiseerde advocaten. U kunt ons bereiken via het contactformulier of op telefoonnummer 088-1810 353.
Vraag direct een gratis adviesgesprek aan
Andere aandoeningen bij arbeidsongeschiktheid
Lees meer hoe het UWV een beoordeling maakt van andere aandoeningen in combinatie met arbeidsongeschiktheid:
